Unha voz pregoa no deserto –isto é, inutilmente– chamando a atención sobre a deturpación do sistema e a norma da lingua galega por parte dos que, ben intencionados e non igualmente ilustrados, tentan de usar e promover o uso da lingua propia deste país.
Nas vellas mensaxes que introducín neste blogue, quixen axir como un simple eco daquela voz. Neste senso, chamei a atención sobre graves fenómenos de invasión da norma castelá enriba da norma galega, e mesmo do sistema da lingua castelá sobre o sistema propio da nosa lingua. Máis graves son estes fenómenos cando proceden ou se producen a través de persoas que en principio tentan de conseguir o efecto contrario a aquel ao que de maneira efectiva conducen: o da perda de identidade da nosa lingua, o de a asolagaren con simples calcos da norma e o sistema casteláns en niveis tan importantes como o léxico, a semántica, a morfoloxía e a sintaxe.
Dos vicios, calcos, barbarismos e barbaridades xa denunciados neste blogue, non é preciso facer lembranza. Abonda con botarmos unha ollada aos títulos das mensaxes que nel se len aínda, ningunha delas eliminada desde o comezo.
Velaí, como exemplo, o espallamento da preposición hacia nos mesmos contextos distribucionais da homónima castelá, implicando a total proscrición das formas tradicionalmente galegas en tales contextos: contra, para e cara a, principalmente. E así xa ninguén ou case ninguén di: ”Move a mesa contra alá”, “Move a mesa para alá” ou “Move a mesa cara alá”; senón que se xeneralizou, entre os mesmos galego falantes de berce e conscientes promotores do uso da lingua galega, o emprego do calco léxico e morfosintáctico da construción castelá equivalente, emitindo secuencias deste teor: “Move a mesa hacia alá.”
Outro vicio é o da moción pronominal do verbo durmir e o emprego da voz resultante durmirse con senso incoativo, é dicir, no canto do verbo adormecer. Ben se sabe por que os mesmos que hai cincuenta anos nunca diciamos “A rapaza durmiuse” no canto de “A rapaza adormeceu”, desde hai unhas décadas só sabemos na práctica empregar a primeira desas expresións ou ben a sinónima “A rapaza quedouse durmida”, isto é, as que calcan os usos máis adoitados nas normas actuais do castelán. Acontece este fenómeno cunha ben curiosa e non menos grave consecuencia: a de non só cambiar a norma, senón tamén deixar moi magoado o sistema da lingua galega, sendo, como é, o sistema, o núcleo máis íntimo e de seu en cada lingua. Dentro de pouco se non agora xa, no referente ás diferenzas semánticas –e consecuentemente morfosintácticas das construcións derivadas– entre durmir, durmirse e adormecer serán dentro do sistema galego exactamente iguais ca no sistema castelán; pois non se esqueza que neste último tamén adormecer pode usarse co sentido incoativo de ‘quedar durmido’.
O título da entrada de hoxe vén ao caso de que recentemente deron os meus ollos co enderezo dun web que se fai chamar nontedurmas.com, ou quizais nontedurmas.org.
Por que non lle poñerían, pensaba eu, noteduermas.com? Coidarán que da outra forma promoven mellor o galego. Errados van, entón. Efectivamente, noteduermas.com non causa deterioro na lingua galega, simplemente a deixa a un lado; non a usa, mais non se mete con ela; pola contra, nontedurmas.com cáusalle dano, desfigúraa. O mesmo acontece con “Move a mesa hacia alá”, comparada con “Mueve la mesa hacia allá.”
Ben sei que algún mal pagador quererá desta denuncia tirar a conclusión práctica de que, xa que non sei usar ben o galego, expresareime de hoxe en diante só en castelán, polo menos nos usos formais da lingua. Ruín argumento e escusa. O que cómpre é ser honesto coa nosa lingua e o noso pobo. Usar a lingua é unha obriga e un honor. Usala ben é unha gloria. Para isto cómpre cultivarse, estudar, sermos serios, sermos bos, que demontre!
